6. URBANBAT FESTIBALAREN LABURPENA. LEKUALDATZEAK

Hirietako erdiguneetan bizi diren herritarren egozpena geldiarazteko ekimenen aurkezpen laburrak

Festibalerako hautatutako proiektuen aurkezken laburrak, hirietako erdiguneetan bizi diren herritarren egozpena geldiarazteko lan sozio-komunitarioaren, hirigintza partizipatiboaren, arkitekturaren eta kultura- eta arte-jardunbideen eremuetatik proposatzen ari diren estrategiak azaltzeko. Aurkezpenek berdinen arteko aholkularitza-jardunaldi batekin jarraitu zuten, ekimen horiek hobetzen jarraitzeko

El Amparo-ko errezetak. Filmetako arkitektura eta gastronomia

Omenaldia El Amparo-ri; gastronomia bilbotarraren tenplu bihurtu zen baserritzar zaharra, XIX. eta XX. mendeetan Bilbon elkarrekin bizi izan ziren klase sozialen nahasketa bitxi bezain askotarikoa gertatzen zen bertako jantokietan.

Jarduera Bernardo I. García de la Torrek hasi zuen, Bilbo Zaharraren inguruan ireki ziren lehen zinematografoen arkitekturari buruzko hitzaldi batekin.

Ekitaldiak El Amparo-ko errezeta batzuk berreskuratu zituen gastronomia-tailer batekin jarraitu zuen, eta ondoren plater ezagun horiek dastatzeko afaria egin zen.

Hiri-eztabaidak

Hirietako erdiguneetan bizi diren biztanleen egozpenean esku hartzen duten dimentsio desberdinei buruzko hitzaldiak eta eztabaida-mahaia. Horretarako Michael Janoschka geografoa eta filosofian doktorea izan genuen geurean, eta hiri garaikideko lekualdaketari buruzko zazpi tesi azaldu zizkigun. Michael-ek azaldu zigun bere ikuspegitik lekualdaketa egintza espazial, ekonomiko, politiko, sinboliko eta psikologiko biolento bihurtzen dela, nor garen, hirian nola mugitzen garen eta nola dihardugun eta nongoak garen dugun pertzepzioarengan eragina duena. Adierazi zuen beharbada gure eguneroko bizitza beste batzuek egokitzen dutela azpimarratzen duen mekanismo garrantzitsuenetakoa dela. Bere ustez lekualdaketa gure hirien berrantolaketa sozial eta espazialari lotuta dago kapitalismo neoliberalaren baldintzapean, sustrai historikoak ditu eta diziplina arteko elkarrizketa bat ematen digute gure hirietan justizia sozial eta espazialari lotutako alderdiak hobeto ezagutzeko.

Álvaro Ardura Madrilgo Unibertsitate Politeknikoko arkitektura-irakaslea ere bertan izan zen. Alvarok kontatu zigun Espainian jasan izan ditugun gentrifikazio klasikoko prozesuak aldatu egin direla gentrifikazio-olatu berrietarantz (lehendik beste hiri global batzuetan jasan izan zirenak) eta bariante alternatibo ahaidetuetarantz, adibidez turistizaziorantz (ia aldi berean gertatu dena nazioarte-mailan). Adierazi zuenez, horrela, hirian sektore ahulenen lekualdaketaren barianteak biderkatzen dira, orain jende gehiagorengan eta leku gehiagotan eragina duena. Horren aurrean, eta batez ere Espainiako higiezinen testuinguruan, adierazi zuen beharrezkoa dela lekualdaketa-dinamika horiei aurre egiteko moduak biderkatzea. Horretarako, hiriek nazioarteko eremuan (Paris, Berlin, Toronto), estatu-eremuan (Bartzelona, batez ere) eta baita toki-mailan ere entseatutako esperientziak xehatu zituen, baita datozen urteotan hainbat eskumen-lerrunetan eta askotariko lurralde-errealitatetan inplementatu beharreko proposamenak ere.

Eta Left Hand Rotation kolektibo artistikoak “Gentrifikazioa ez da emakume izena” izeneko bere proiektuari buruz hitz egin zigun, kulturak gentrifikazio-prozesuetan betetzen duen zereginaren azterketarekiko erantzun gisa sortzen dena. 2010. urtetik 2017. urtera bitartean proiektuak 9 herrialdetako 16 hiri bisitatu zituen. Prozesuak kasu guztietan honako fase hauek igaro zituen: tokiko agenteekin batera testuingurua aztertzeko lehen fase bat, kontzeptuak azaltzeko eta eztabaidarako bigarren fase bat, eta aztertutako hiri-espazioaren esku-hartze eta erregistrorako azken fase bat. Tailer horien ondorioz Desplazatuen Museoa lankidetza-plataforma sortu zen, espazio baztertzaileak sortzen dituzten prozesuen (adibidez, gentrifikazioa) erregistro eta dokumentazioa abiapuntutzat hartuz eraikia. Artxibo irekia, osatu gabea, etengabeko garapen-prozesuan dagoena eta nahitaez kolektiboa da. Eta kolektibitate horretan erabaki behar da ahaztu behar denaren edo berreskuratu behar denaren artxiboa ote den.

Higiezinen fikzioa

Kontatutako ikus-entzunezko obra bat da, fikziozko filmez osatua, non etxebizitzari lotutako arazoak trama nagusian edo harekin gurutzatuta agertzen diren.

Desde Santurce a Bilbao

Ibilbide gidatua XX. mendearen hasierako burgesiaren, industrializazioaren, 80ko eta 90eko hamarkadetako krisialdiaren, arkitektura industrialaren eta arkitektura abangoardistenaren berri ematen duena. Eta batez ere, eredu sozioekonomikoa aldatu izanak eragin duen lekualdaketaz eta horrek guztiak agertoki honen inguruko paisaian eta kulturan izan duen eraginaz jabetuko gara.

MEM BAT Extravaganza

Jarduera artistikoen programa, URBANBAT Hirigintzako eta Gizarte Berrikuntzako Festibalaren eta MEM Nazioarteko Arte Esperimentalaren Jaialdiaren arteko lankidetzaren emaitz.

Ondorioak dituzten paseoak

Geolokalizazioko tresna digitalei buruzko tailerra eta paseo bat auzoko jendeak diseinatutako ibilbide batzuetan barrena, mapan hitzak osatzen dituzten bideak deskribatuz.

Kalea eginez! Erakusketa

Erakusketa kolektiboa, 2016tik 2017ra bitarte garatutako Kalea eginez! hiritar laborategiaren emaitza. Auzotarrak eta auzoko gizartearen eta kulturaren arloko eragileak bildu ginen espazio horretan eta, besteak beste, espazio publikoan egin beharreko esku-hartze artistiko bat diseinatu genuen lankidetzaren bitartez, hiriaren alde honetako hirigintza-premiaren bati erantzuteko asmoz. Erakusketa horrek, alde batetik, Bilboko goialdeko hiru auzoak, hau da, Bilbo Zaharra, San Frantzisko eta Zabala lotuko dituen ibilbide baten premiari erantzuten dio. Eta, bestetik, emakumeek auzoen garapenean izaten duten eginkizun garrantzitsuari balioa eman nahi dio eta ikusgai jarri nahi du, espazio publikoa bereziki maskulinizatua duten auzoak diren aldetik emakumeen eginkizun hori ikusezin bihurtua baitago.