About This Project
Hiria, etxe eskasa
Etxe barrutik hiri eskasera
Egunerokotasuna gela gutxi batzuetan (hiria etxe barruan) kontzentratu behar izan denean, pandemiak agerian utzi ditu gure etxebizitzen mugak. Leihotik edo balkoitik ia ez dugu hiriaren zati bat ikusi, bizipenak, egoerak eta harremanak berreskuratzeko ametsetan, beti deskontatutzat jo izan ditugunak eta pandemiak hainbat hilabetez eten dituenak. Hala ere, konfinamenduaren amaierak etxetik irtetea ahalbidetu digu, orain begi berriekin begiratzen dugun eta etxe egiten zaigun hiri batera.
Oinordetzan jaso dugun hiriak, ofizialki planifikatuta dagoen hiriak, egunerokoan bizi dugun hiriak, etorkizunean proiektatuko den hiriak… gabezia ukaezinak ditu erronka, desberdintasun eta zalantza garaikideen aurrean. Haren antolamenduak, diseinuak, prozesuek, eraldaketak eta eraldatzen duten eragileek zalantza gehiago merezi dituzte hautematen den etorkizunaren aurrean. Zein etorkizunerako eskubidea dugu?
“Bitartean” – Gaindituaren eta ziurgabearen arteko interstizioa
Etxetik irten eta atarian geldituko gara, ingurumenarekin, gizartearekin, ekonomiarekin eta abarrekin lotutako ziurgabetasunak bultzatuta. Eta pasabide batetik igarotzen gara, oinordetzan jasotako eredu baten eta arau bihurtu gabe nabarmentzen diren alternatiba batzuen arteko tentsioarekin. Esperientziak, prototipoak eta proiektuak beti marjinan metatzen dira utopien iruditerian, baina nola pasatzen gara laborategitik “hiri-continumera”? Zer utziko dugu ezkaratzean eta zer hartuko dugu etxe den hirian sartzeko? Nola egiten ditugu egiazkoak leihotik begira eman ditugun ordu luzeetako ametsak?
Kalean, ezin dugu saihestu oinordetzan jasotako hiriak arreta “produktiboan” jarri duela, etxeko esferaren opakotasunera murriztu baititu zainketak eta ugalketa. Auzotarren arteko harremanetan protagonismo handiagoa izateak kalea eta publikoa birpentsatu behar ditu, adeitasunetik eta etxekotasunetik abiatuta. Kaleak korridore gutxiago eta harrera hobea izan behar du, jarduera eta auzokide gehiagori ongietorria emanez, ohitu behar garen ingurumen-mugetatik abiatuz eta gainerako animalia- eta landare-espezieekin hobeto partekatuz, hala nola ekotopo berriekin (zoopoliak). Eta, hala eta guztiz ere, “Produktiboa” ez da digitalaren eremura soilik baztertu behar, kale berrituak ere produkzio-auzoetako jarduera ekonomiko berrien lekua izan behar du.
Hain finkatuta ez dagoen hirirantz egiten dugun ibilaldia luzatuz, zaharkituta dauden hiri-espazioen plan ofizialek gertaera errepikari gisa planifikatutako degradazioa alde batera utzi ohi dutela bururatzen zaigu, kapital fisiko eta soziala ezabatuz, hiria egiten duen informalaren eta orube bihurtzen duen formalaren artean. Orduan, nola pentsatu behar da hirigintza-plana errealitate amaitu bat plan-prozesu gisa marraztea dela, eta ez uztea eta eraistea, baizik eta espazioak, jarduerak, agenteak eta auzotarrak pixkanaka ordeztea eta txertatzea helburu duen bidea dela? Ondarea hustea eta ordezkatzea versus ondarea berrerabiltzea, ondarearen bireskalatze sozialaren bidez, hirigintza taktikoaren zeregina baina baita ondare taktikoarena ere, eragiketen neurria, kapital soziala eta harreman-kapitala mantentzea eta indartzea, erkidegoko hirigintza “jabeen hirigintzaren” aurrean, orduan, plan-prozesuaren eta plan-agendaren osagai saihestezinak iruditzen zaizkigu, beti berrikus daitezkeenak, plan-marrazkia itun gisa ikustea, batzuetan inposaketa, berehala zaharkitua.
Etxera itzulita, konturatzen gara gure ametsetako hiriaren ondoan hiri paseatua berriz ere eskas bihurtu zaigula. Baina hiria etxea da, haren funtsezko zati bat: serendipiaren lekua, abiapuntuko anonimotasunaren lekua, ezustekoaren eta, beraz, planifikatu ezin denaren beharrezko espazioa. Leihotik imajinatzen jarraitzeari zentzua emango dion espazioa.
